TW: vetfobie
Als dik persoon ben je bijna nergens veilig. Altijd en overal, ook op je eigen bank in je eigen woonkamer in een poging wat leuks te doen, word je vaak geconfronteerd met vetfobie: het feit dat de wereld je minder waard vindt puur en alleen om je dikheid. Humor wordt daarbij graag als excuus gebruikt, maar van iets humor noemen alleen wordt het niet grappig.
Ik hou me in mijn activisme het liefst bezig met het zorgen voor dikke mensen mét dikke mensen, en minder met het proberen te overtuigen van haters en bodyshamers. Maar, dat betekent niet dat ik me niet kwaad maak om vetfobie, integendeel helaas. In m’n vorige blog over bodypositivity beschreef ik al wat voorbeelden van hoe verweven vetfobie is met de wereld om ons heen. Niet alleen waar je het misschien verwacht zoals bij de dokter, of in de reclames rond de feestdagen en zomer, maar óók als je thuis wil ontspannen en lekker wat TV gaat kijken. Dit overkomt me wekelijks, misschien wel dagelijks – al is mijn zesde zintuig voor mogelijk vetfobische shit wel erg sterk geworden en vermijd ik doelbewust een heleboel door het niet hebben van een TV aansluiting en alleen on-demand te kijken. Toch beschermt zelfs dat niet volledig….
Ik besloot pas namelijk te beginnen aan de serie The Marvelous Mrs. Maisel. Het is een komische dramaserie over een vrouw die stand-up comedian wordt eind jaren ’50. Klinkt goed toch? Vrouwelijke hoofdrol, humor… Top. Echter, aflevering 1 was nog geen 1 minuut en 20 seconden bezig en het was al vetfobie bingo. Een terloopse grap over haar studententijd: haar kamergenote was vriendelijk en dik, dus perfect zegt ze, dan heeft ze iemand om samen mee te eten maar die níet haar vriendje van haar kan stelen. Subtext: want dat is natuurlijk een belachelijk idee, een dikke vrouw die een vriendje inpikt, want mannen vinden dikke vrouwen natuurlijk onaantrekkelijk. Kers op de taart van deze nare grap: de dikke (absoluut niet echt dikke, hoogstens curvy) vriendin nog even in beeld die de kantine inloopt en zegt “oh wat ruikt het lekker!” Subtext: haha zie je, ze denkt alleen aan eten, geen zelfbeheersing dus haar eigen schuld. En vervolgens gaat de serie vrolijk verder met het beschrijven van de studententijd van de hoofdpersoon zonder ooit nog de “dikke” vriendin in beeld.
Dit is maar één voorbeeld uit één serie uit één aflevering, maar het is niet zeldzaam. Deze boodschap “dikke mensen zijn onaantrekkelijk, ongewild, en het is hun eigen schuld” vormt het standaardpakket eigenschappen van de dikke persoon in het merendeel van alle TV die ik de afgelopen 30 jaar heb gezien en wat ik vermoed ook nog de meeste TV die ik de komende jaren ga zien. Soms zijn we aardig of grappig, maar daar tegenover staat meestal wel ook dat we onaantrekkelijk en gefocust op eten zijn. Vaker nog wordt de onaantrekkelijkheid gecombineerd met eigenschappen als gemeen, dom, lui of ongezond.
Voor iedereen die nu wil zeggen “trek het je niet aan, het is maar een grapje”: probeer je eens voor te stellen hoe het voelt, en wat het doet met je zelfbeeld, als je deze boodschap dag in dag uit meekrijgt al van kinds af aan. Van cartoon tot romcom tot dramaserie. Niet alleen vanuit je dokter, of tantes en collega’s op dieet, of reclames en advertenties, maar óók thuis. Elk geintje heeft een seintje en dit soort grapjes zijn niet onschuldig, maar hebben een duidelijke kwetsende boodschap. Het kwetsen van mensen, zeker van een groep mensen die toch al gestigmatiseerd worden, daar is een woord voor: dat heet pesten. Niet humor.
Mocht je denken: “ja maar het speelt zich af in de jaren ’50, toen was het anders”. Luister, het is fictie. Niet een voorgelezen dagboek van iemand die toen leefde. Het is geschreven, bedacht en geproduceerd door mensen van nu. Het script is langs tientallen ogen gegaan (waarvan statistisch gezien een deel dik moet zijn geweest) en er is besloten dat dit grapje in de serie zou komen. Het draagt verder niks bij aan het verhaal, behalve dat het de hoofdpersoon afschildert als: 1. Iemand die zich niet bewust is van haar privileges in een vetfobische wereld, of 2. Een vetfobische trut die onaardig doet over haar vriendin achter haar rug om. Maar na ruim 30 jaar rondlopen in een vetfobische wereld, ben ik erg geneigd om voor optie 2 te kiezen.
“Ja maar, je zegt net zelf, het is fictie.” Absoluut, de serie is fictie. De keuze voor de grap was een wel een bewuste en de vetfobie is geen fictie: die maak ik al mijn hele leven mee. Ook het zó bekeken en behandeld worden door vriendinnen. Inmiddels ex-vriendinnen wel moet ik zeggen, want dit soort bullshit pik ik niet meer. Ik hoop jij ook niet.