Veel dikke mensen kúnnen niet afvallen

Dikke Vinger doet mee aan het panel discriminatie en gelijke kansen dat met beleidsmakers van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in gesprek gaat. Voor het intranet van het Ministerie werd Dikke Vinger geïnterviewd. We vinden dat het Nationaal Preventie Akkoord moet zich richten op het ondersteunen van gezondheid. Ongeacht of mensen erdoor afvallen of niet, want veel mensen kúnnen niet afvallen. Hieronder vind je de tekst:

Wat vind je van het panel?

Jenny:  “Echt fantastisch. Dat had VWS veel eerder moeten doen. Artsen worden vaak als expert over dikke mensen geraadpleegd in plaats van de dikke mensen zelf. Ik ben heel blij dat de ambtenaren en beleidsmakers nu ook mét mensen spreken in plaats van óver mensen.

Ik ben betrokken bij de Stichting Dikke Vinger, die zich inzet voor de belangen van dikke mensen. We horen dat veel artsen nog steeds ervan uitgaan dat mensen dik worden door te veel eten en te weinig bewegen. Daardoor wordt de oplossing onze persoonlijke verantwoordelijkheid. Sinds de jaren 70 is al bekend dat diëten voor de meeste mensen op de lange termijn niet werken. En de BMI is nooit bedoeld geweest voor individuen. Artsen kunnen beter gebruik maken van bijvoorbeeld bloed- en urineonderzoek.”

Waarom gebeurt dat niet?

“In de maatschappij heerst fat phobia. Dit is de angst om dik te worden met alle stigma’s over je karakter en gezondheid die daarmee samengaan. De angst om als lui en dom gezien te worden, als iemand zonder doorzettingsvermogen en wilskracht. Angst dat mensen je niet meer aantrekkelijk zullen vinden. Ik ben zelf ook opgegroeid met deze angsten en vooroordelen: dik zijn moet koste wat kost voorkomen worden. Waardoor ik met maat 36 al begon met diëten.”

Wat vind je van het beleid van VWS?

“De ambitie van het Nationaal Preventieakkoord is het percentage dikke mensen in 2040 te verminderen tot het niveau van 1995. Maar veel dikke mensen kúnnen niet (meer) afvallen. Bijvoorbeeld doordat de oorzaak hormonaal of genetisch is, ze lipoedeem hebben of hun stofwisseling lager is door het vele diëten. Het doel van VWS moet gewichtsinclusief zijn: het ondersteunen van onze gezondheid en welzijn, ongeacht of wij ervan afvallen.”

Wat moet er in de gezondheidszorg veranderen?

“Ook de zorg moet zich minder richten op gewichtsverlies. Vaak krijg je als je met klachten bij de dokter komt te horen: ‘Eerst afvallen, dan kijken we verder’. De BMI werkt als poortwachter bij genderbevestigende en gewrichtsoperaties. Hetzelfde geldt voor ivf-behandelingen en transplantaties. Mensen met een hoog BMI, worden niet behandeld waardoor ze mogelijk grijpen naar risicovolle methoden om toch af te vallen. Denk aan maagverkleiningen, crashdiëten en diabetesmedicijnen.

Dikke mensen worden gedwongen om een keuze te maken: óf een gevaarlijke afvalmethode óf met een kapotte knie blijven rondlopen. Terwijl verbetering van de conditie voor een operatie ontzettend waardevol kan zijn, maar je moet als arts niet verwachten dat alle dikke mensen daarvan ook afvallen.”

Nog meer wat anders moet?

“Er is weinig bekend over goede zorg voor dikke mensen omdat we worden buitengesloten van onderzoeken op basis van onze BMI. Medicijnen worden meestal getest op slanke mensen. Maar dikke mensen, die 2x zo dik zijn als de slanke maat, moeten in sommige gevallen dan ook een dubbele dosis medicijnen slikken en in andere gevallen juist niet. Dat zou beter onderzocht moeten worden. In de VS is bekend dat bijvoorbeeld de morning-after pil minder goed werkt bij dikke mensen.

Dik zijn is een risicofactor voor bepaalde ziektes. Die associatie is een feit. Maar dat betekent niet dat je dikke lichaam ook de óórzaak is van ziektes. Misschien komt dat wel omdat dikke mensen worden weggestuurd bij de dokter in plaats van dat zij meteen behandeld worden. Of omdat je op school gepest wordt. Of je bent die baan misgelopen omdat je niet ‘representatief’ bent. Daardoor ontwikkel je allerlei vormen van stress die niet bijdragen aan je gezondheid.”

Wanneer ben je tevreden over het effect van ‘t panel?

“Als beleid gewichtsinclusief wordt. Voor veel mensen is bijvoorbeeld sporten demotiverend omdat zij er niet van afvallen. Leg bij sport niet meer de nadruk op afvallen. Er zijn zoveel andere voordelen: Je wordt er lekker fit van en fris in je hoofd. Je voelt je niet meer schuldig als het even een dag niet gaat. Je sport dan voor je plezier en welbevinden. Niet om jezelf te straffen omdat je te veel hebt gegeten. Dit heeft allerlei gezondheidsvoordelen. Zo maak je sporten toegankelijker voor alle mensen, ongeacht of je ervan afvalt.”

Hoe vind je het contact met beleid VWS?

“Het contact met de beleidsmedewerker was open. Die stelde veel vragen en luisterde goed. We hebben afgesproken dat ik niet zal helpen het bestrijden van “overgewicht”, maar wel met de bestrijding van stigmatisering en discriminatie van dikke mensen.”

Dank aan Magda de Vetten voor het interview + redactie

Het Nationaal Preventie Akkoord moet zich richten op het ondersteunen van gezondheid, ongeacht of mensen erdoor afvallen of niet. Hieronder kun je ons verslag lezen met details hoe de overheid dit het beste kan aanpakken, de valkuilen en de mogelijke gevolgen van de huidige strategie.